یکی از بخش های اصلی هر سیستم الکتریکی، تابلوی توزیع برق است که وظیفه تامین و تقسیم برق بین مدارهای فرعی را برعهده دارد. علاوه بر آن به کمک این دستگاه می توان امکان قطع و وصل مدارهای مختلف در محفظه مشترک را برای شبکه برق رسانی سیستم فراهم نمود. به طور کلی تابلو های توزیع برق باید مطابق با برخی ضوابط و استاندارد ها راه اندازی شوند تا امنیت سیستم الکتریکی مجموعه را به خطر نیندازند. این دستگاه ها متشکل از بخش های مختلف الکتریکی و مکانیکی هستند که هر کدام این بخش ها نیز از قطعات و المان های مختلفی تشکیل می شوند. در ادامه این مطلب ضمن بررسی بیشتر این نوع تابلو برق، به معرفی انواع این تجهیزات و همچنین روش نصب این دستگاه ها خواهیم پرداخت.
تابلو توزیع برق چیست؟
تابلو توزیع برق
همان گونه که گفته شد؛ تابلوهای توزیع برق تجهیزاتی هستند که برای انتقال و کنترل جریان به مدارهای فرعی برق مورد استفاده قرار می گیرند؛ در واقع جعبه توزیع با اتصال به منبع اصلی برق که می تواند بخش فشار ضعیف یک ترانسفورماتور باشد، برق وارد شده را به مدارهای فرعی کل سیستم منتقل می کند و با تجهیزات به کار رفته در آن امکان قطع و وصل و کنترل برق ورودی به مدارهای زیر مجموعه نیز وجود خواهد داشت. تابلوهای توزیع در اغلب موارد شامل بخش های زیر هستند:
- تابلو اصلی توزیع برق
- تابلو نیمه اصلی توزیع برق
- تابلو فرعی تاسیسات
- تابلو فرعی روشنایی
نصب تابلوی توزیع برق در تاسیسات برق رسانی یک سیستم امری ضروری در حفظ امنیت آن شبکه است، البته در راه اندازی این تجهیزات باید موارد زیر را در نظر داشت:
- مدار متناسب با نیاز و عملکرد سیستم طراحی شود.
- جریان برق مصرفی تجهیزات با دقت مشخص شود.
- تک فاز یا سه فاز بودن دستگاه ها مشخص شود.
- موارد حفاظتی مدار از قبیل کنترل فاز و کنترل بار و اینترلاک های الکتریکی و مکانیکی مناسب در سیستم استفاده شود.
- حداکثر جریان شکست عایقی و حداکثر جریان قطع اتصال کوتاه در نظر گرفته شود.
مشخصات فنی تابلو برق توزیع
آموزش نصب تابلو توزیع برق
توجه به مشخصات فنی تابلو برق توزیع در انتخاب صحیح تجهیزات برق صنعتی برای داشتن یک عملکرد ایمن و بهینه بسیار اهمیت دارد. هر تابلوی برق توزیع وظیفه تقسیم و کنترل انرژی برق بین تمامی مدارهای فرعی را برعهده دارد و همچنین با نصب انواع فیوز ها و کلید های محافظتی نیز، تا حد بسیار زیادی از خطرات و آسیب هایی احتمالی شبکه برق رسانی سیستم جلوگیری خواهد کرد. به طور کلی کلید های به کار رفته در این تجهیزات در سه سطح مختلف زیر طبقه بندی می شوند:
- کلید های سطح یک که به منظور قطع کل تابلو توزیع برق به کار گرفته می شوند.
- کلید های سطح دو که زیر شاخه کلیدهای سطح یک هستند و شامل انواع مختلفی از کلید ها می شوند
- کلید های سطح سه که به عنوان توزیع کننده های اصلی به شمار می آیند
در صورتی که در اجرای یک تابلوی توزیع برق مشخصات فنی متناسب به کار نرود، می تواند خطرات جبران ناپذیری برای شبکه به همراه داشته باشد. یکی از اصلی ترین این موارد، انتخاب صحیح کلید هاست. با نصب یک کلید نا متناسب، ممکن است با درست عمل نکردن کلید های پایین دستی، کلید های سطح بالاتر فعال خواهند شد و تمام جریان برق سیستم قطع خواهد شد و این اتفاق در یک تاسیسات برق رسانی بزرگ می تواند مشکلات زیادی را موجب شود. برای پیشگیری از چنین شرایطی لازم است تا در طراحی مدار الکتریکی تابلو های توزیع برق ، قدرت قطع اتصال کوتاه کلید سر شاخه، از قدرت قطع تجهیزات زیر شاخه بیشتر باشد؛ در چنین شرایطی اگر در زیر شاخه های خطایی ایجاد شود، تنها کلید محافظتی مرتبط با همان مدار وارد عمل می شود و کل جریان سیستم قطع نخواهد شد.
هر چند تابلوهای توزیع برق ممکن است دارای مشخصات فنی متنوعی باشند اما به طور کلی پرکاربردترین این دستگاه ها اغلب با مشخصات زیر تهیه و در اختیار تاسیسات مختلف قرار می گیرد:
- ولتاژ نامی: 230 ولت تک فاز و 380 الی 660 ولت سه فاز متناوب
- فرکانس: 40 تا 60 هرتز
- جریان نامی: تا 5000 آمپر
- قابلیت تحمل جریان اتصال کوتاه در یک ثانیه: تا 100 کیلو آمپر
- دارای استاندارد IEC 439
- درجه حفاظت: از IP40 تا IP54 مطابق استاندارد IEC 529
تجهیزات تابلو برق توزیع
جعبه برق توزیع
در تابلوهای برق توزیع می توان به منظور اجرای فرمان ها و درخواست های مدارهای قدرت از برخی تجهیزات مختلف استفاده کرد که البته در شرایط و تاسیسات مختلف، با توجه به نیاز شبکه ممکن است تعداد یا انواع متفاوتی از آن ها در تابلو به کار گرفته شود.
به طور کلی مهمترین تجهیزاتی که در تابلوهای برق توزیع به کار گرفته می شوند:
- انواع کلیدهای هوایی
- کلیدهای مینیاتوری به همراه کنتاکتورها و رله ها
- کلیدهای اتوماتیک یا حرارتی متناسب با نیاز سیستم
- تجهیزات اندازه گیری
- مانیتور ها و نمایشگر های مختلف
- شینه ها و کابل ها و ترمینال ها
- شاسی های استپ و استارت
البته همان طور که گفته شد این تجهیزات ممکن است در تمامی جعبه های توزیع برق به کار گرفته نشوند یا اینکه برخی تجهیزات اضافی نیز متناسب با کارکرد سیستم به تابلو افزوده شود.
انواع تابلو برق توزیع
نصب تابلو برق توزیع
تابلوهای توزیع برق به طور کلی به چهار دسته تابلو اصلی، تابلو نیمه اصلی، تابلو فرعی تاسیسات و تابلو روشنایی تقسیم می شوند:
تابلو اصلی توزیع برق
این تابلوهای توزیع برق به منظور اتصال به ترانسفورماتور ها از طرف فشار ضعیف مدار مورد استفاده قرار می گیرند.
تابلو نیمه اصلی توزیع برق
وظیفه تابلوهای نیمه اصلی توزیع برق تامین برق بخشهایی خاص از سیستم است و از جعبه ی توزیع برق اصلی تغذیه می شوند.
تابلو فرعی تاسیسات
تابلوهای فرعی تاسیسات به منظور توزیع و کنترل برق در قسمت های مشخصی از ساختمان و کنترل برخی سیستم های برقی مشخص در تاسیسات به کار گرفتـه می شوند.
تابلو فرعی روشنایی
برای توزیع و کنترل کلیدهای عمومی مدار و همچنین مدارهای روشنایی تاسیسات از تابلو فرعی روشنایی استفـاده می شوند، برق تابلوی های فرعی روشنایی نیز از تابلو توزیع برق اصلی تامین می شود.
تفاوت تابلو برق توزیع اصلی با فرعی در چیست؟
تابلوهای اصلی توزیع برق به طور کلی برای توزیع برقی که از طریق انشعاب اصلی دریافـت کـرده اند به کار گرفتـه می شوند. برق وارد شده به این تابلو های اصلی به کمک تجهیزاتی مانند کنتاکتور ها به تابلوهای برق توزیع فرعی انتقال پیدا می کنند.
می توان مهمترین تفاوت تابلوهای اصلی و فرعی را در نوع کنترل آنها دانست؛ تابلوهای اصلی در سرشاخه توزیع قرار دارند و وظیفه کنترل تابلوهای فرعی و نیمه فرعی را به عهده دارند؛ در حالی که تابلوهای فرعی توزیع برق اغلب در ابتدای بخش های مختلف یک ساختمان یا تاسیسات نصب می شوند و کار انتقال و کنترل جریان برق به این قسمت ها را بر عهده دارند.
طراحی و ساخت تابلو برق توزیع
در طراحی تابلوهای برق توزیع اصلی لازم است تا دو نقشه رایزر دیاگرام برای مشخص نمودن مکان راه اندازی و نصب تابلو و نقشه داخل تابلو برای تعیین خطوط مختلف، فیوز ها و کلید ها طراحی شود. پس از رسم این نقشه ها، با توجه به مشخصات فنی مورد نیاز، تجهیزات مربوطه نیز نصب خواهد شد.
نکته مهمی که در طراحی و ساخت تابلوهای برق توزیع باید مد نظر قرار گیرد، رعایت نکات ایمنی در تمامی مراحل طراحی، جانمایی و نصب تابلو است که باید مطابق با استاندارد های موجود انجام شده تا از بروز آسیب در شبکه برق رسانی در آینده جلوگیری شود. از جمله مهمترین نکاتی که در این زمینه باید مورد توجه قرار گیرد می توان به موارد زیر اشاره نمود:
- رنگ آمیزی شین ها باید با استفاده از رنگ های نسوز یا عایق های حرارتی ویژه انجام شود
- کلید های ورودی تابلو توزیع باید از نوع اتوماتیک انتخاب شود
- چنانچه کلید و فیوز به صورت جدا از هم در تابلو به کار گرفته شوند، حتما کلید را قبل از فیوز نصب کنید تا با خاموش شدن کلید، فیوز نیز قطـع شود.
- در سیم کشی داخلی تابلو از سیم مسی تک لا با عایق حداقل 1000 ولت با مقطع مناسب استفاده نمایید.
- ارتفاع دسته کلید تابلو نباید از 175 سانتیمتر بیشتر باشد و همچنین بخش میانی باید 160 سانتیمتر از سطح زمین فاصله داشته باشد.
- برای ایجاد روشنایی از سیم 1.5 با کلید مینیاتوری 10 آمپر و برای پریز از سیم 2.5 با کلید مینیاتوری 16 آمپر استفاده شود.
- نقشه شمای فنی تابلوی برق به همراه تمامی توضیحات مرتبط با تجهیزات باید تهیه شود تا در مواقع نیاز مورد استفاده قرار گیرد
- در طراحی تابلوهای توزیع برق باید خطوط رزروی برای جبران خرابی های احتمالی در مدار یا افزودن مصرف کننده هایی در آینده پیش بینی شود.
- بین قسمت های متحرک و ثابت جعبه ی توزیع برق از سیم های بافتـه شـده نرم با سطح مقطع زیاد به عنوان سیم اتصال به زمین برای جلوگیری از خطرات احتمالی تعبیـه شود.
گروه صنعتی تلمبه موتور غرب، ارائه دهنده کلیه تجهیزات و خدمات آبرسانی
برای دریافت مشاوره رایگان تماس بگیرید.
قیمت و خرید تابلو برق توزیع اصلی
چنانچه قصد خرید و نصب جعبه برق توزیع اصلی را دارید توجه به قابلیت هایی مانند ایمنی تابلو برق، تشخیص انواع قطعی مدار و امکان کنترل دستی جعبه برق از اهمیت ویژه ای برخوردار است. باید توجه داشت که هر چند این دستگاهها با قیمت های متفاوتی در بازار قابل تهیه می باشند اما بهتر است تا از برندها و شرکت های معتبری اقدام به تهیه این تجهیزات بنمایید تا ضمن اطمینان از امنیت و کارآیی مناسب تابلوی توزیع، نیازی به صرف هزینه های اضافی برای برطرف کردن و جبران خسارات احتمالی نیز نداشته باشید.
به طور کلی قیمت تمام شده تابلو توزیع برق اصلی به عوامل مختلفی از جمله اندازه و جنس بدنه و برند سازنده تجهیزات بستـگی دارد. البته توجه داشته باشید که پیش از اقدام به سفارش تابلوی برق توزیع حتما به کمک افراد متخصص نوع تابلوی مورد نیاز، اندازه و تجهیزات مورد نیاز را مشخص کرده و سپس تابلویی متناسب با این شرایط را تهیه نمایید. یکی از راه های قابل اطمینان در این مورد خرید تابلو برق از گروه تلمبه موتور غرب است که به شما کمک خواهد کرد تا ضریب امنیت شبکه برق رسانی خود را تضمین نموده و از محصولی با کیفیت و طول عمر بالا در تاسیسات خود بهره مند شوید.
گروه صنعتی تلمبه موتور غرب
