عملکرد صحیح پمپ آب، یکی از عوامل مهم در تامین آب ساختمان‌ها است. گاهی اوقات کاربران متوجه می‌شوند که پمپ بدون دلیل مشخصی به طور مداوم روشن و خاموش می‌شود. این مشکل باعث افزایش مصرف برق و استهلاک پمپ می‌شود و می‌تواند بر فشار آب ساختمان نیز تاثیر منفی بگذارد. شناخت علت روشن و خاموش شدن اتوماتیک پمپ آب اهمیت زیادی دارد؛ زیرا در بسیاری از موارد مشکل با یک بررسی ساده و اصلاح تنظیمات قابل حل است و در صورتی که توجهی به آن نشود، می‌تواند مشکلات جدی به همراه داشته باشد. در ادامه به بررسی مهم‌ترین دلایل این مسئله و روش‌های برطرف کردن آن می‌پردازیم.
بررسی علل خاموش و روشن شدن مکرر پمپ آب
برای درک علت روشن و خاموش شدن اتوماتیک پمپ آب باید عوامل مختلفی را بررسی کرد. برخی از این مشکلات ساده و قابل رفع هستند؛ اما برخی دیگر ممکن است نیاز به تعویض قطعات و تعمیر اساسی داشته باشند. در ادامه مهم‌ترین دلایل این مشکل را بررسی می‌کنیم:
1. استفاده بیش از حد توان پمپ
هر پمپ آب خانگی یا صنعتی دارای توان مشخصی است که با توجه به نیاز ساختمان انتخاب می‌شود. اگر ظرفیت پمپ کمتر از مقدار مورد نیاز برای ساختمان باشد، فشار آب به سرعت کاهش یافته و پمپ مجبور می‌شود مرتب روشن و خاموش شود تا آب مورد نیاز را تأمین کند. این وضعیت می‌تواند به موتور پمپ آسیب بزند و باعث افزایش استهلاک شود. یکی از راه‌حل‌های این مشکل خرید پمپ آب با توان مناسب است. اگر پمپ ضعیف‌تر از نیاز ساختمان انتخاب شده، بهتر است از یک بوستر پمپ برای افزایش فشار آب استفاده شود. در برخی موارد نیز اضافه کردن یک منبع ذخیره می‌تواند فشار آب را ثابت نگه دارد و از روشن و خاموش شدن مداوم پمپ جلوگیری کند.
2. خرابی و نشتی لوله‌ها
یکی دیگر از موارد رایج در علت روشن و خاموش شدن اتوماتیک پمپ آب، نشتی در سیستم لوله‌کشی ساختمان است. اگر در لوله‌ها نشتی وجود داشته باشد پمپ فشار لازم را حفظ نمی‌کند و مجبور می‌شود به طور مرتب کار کند. این نشتی می‌تواند در هر بخشی از سیستم لوله‌کشی (از اتصالات کوچک گرفته تا لوله‌های اصلی ساختمان) رخ دهد. برای بررسی این مشکل باید تمام بخش‌های لوله‌کشی از جمله اتصالات و شیرآلات را بررسی کنید. اگر نشتی قابل مشاهده نیست می‌توان از روش‌هایی مانند فشارسنجی استفاده کرد تا این مورد که فشار سیستم در حالت خاموش کاهش می‌یابد یا خیر را مشخص کرد. در صورت وجود نشتی نیز تعمیر یا تعویض لوله‌ها ضروری است.
خرابی و نشتی لوله‌ها باعث کاهش آب درون مخزن شده و در نهایت منجر به روشن شدن‌های مکرر پمپ می‌شود.
3. خرابی شیرآلات درون ساختمان
شیرآلات خراب یا نیمه باز می‌توانند باعث کاهش فشار آب و در نتیجه روشن و خاموش شدن مداوم پمپ شوند. برخی از شیرآلات به خصوص آن‌هایی که دارای نشتی داخلی هستند، ممکن است به صورت غیرمحسوس باعث افت فشار در سیستم شوند. برای بررسی این مشکل هم تمامی شیرهای آب داخل ساختمان را بررسی کنید تا ببینید که آیا آب از آن‌ها چکه می‌کند یا خیر. در برخی موارد نشتی‌های کوچک فقط در هنگام فشار زیاد آب قابل مشاهده هستند. تعویض شیرآلات فرسوده و معیوب می‌تواند این مشکل را برطرف کند و به عملکرد بهینه پمپ کمک کند.
4. تنظیم نبودن پرشر سوئیچ
یکی دیگر از مواردی که به عنوان علت روشن و خاموش شدن اتوماتیک پمپ آب شناخته می‌شود، تنظیمات مربوط به پرشر سوئیچ است. پرشر سوئیچ یکی از قطعات کلیدی در کنترل عملکرد پمپ آب است. این قطعه وظیفه دارد که پمپ را بر اساس میزان فشار تنظیم شده، خاموش و روشن کند. اگر تنظیمات پرشر سوئیچ به درستی انجام نشده باشد پمپ بدون نیاز واقعی به طور مداوم روشن و خاموش شود. برای حل این موضوع می‌توان فشار خاموش و روشن شدن پمپ را از طریق پیچ‌های تنظیم روی پرشر سوئیچ تغییر داد. در صورتی که این قطعه به درستی کار نکند، نیاز به تعویض خواهد داشت. همچنین استفاده از پمپ خانگی مناسب و دارای پرشر سوئیچ باکیفیت می‌تواند از بروز این مشکل جلوگیری کند.
5. خرابی ست کنترل پمپ
ست کنترل قطعه‌ای است که وظیفه دارد عملکرد پمپ را مدیریت کند و در صورت نیاز آن را روشن و خاموش کند. اگر این قطعه خراب شود هم ممکن است پمپ به طور نامنظم کار کند. خرابی ست کنترل می‌تواند به دلایل مختلفی مانند نوسانات برق، رطوبت یا فرسودگی قطعات داخلی باشد. برای بررسی وضعیت ست کنترل می‌توان آن را از مدار خارج کرده و عملکرد پمپ را به صورت دستی بررسی کرد. در صورتی که پمپ بدون ست کنترل به درستی کار می‌کند، احتمالا این قطعه معیوب است و باید تعویض شود. انتخاب یک ست کنترل باکیفیت می‌تواند از بروز این مشکل جلوگیری کند.
خرابی ست کنترل، عملکرد نامنظم پمپ را به دنبال دارد و خاموش و روشن شدن‌های اتوماتیک نیز یکی از نتایج آن است.
6. ورود هوا به مدار
یکی از مشکلات رایجی که می‌تواند علت روشن و خاموش شدن اتوماتیک پمپ آب باشد، ورود هوا به داخل مدار لوله‌کشی است. هوا در سیستم‌های آبرسانی جایگزین آب شده و باعث کاهش فشار می‌شود. این مسئله موجب می‌شود که پمپ به طور ناگهانی خاموش شده و سپس دوباره روشن شود تا فشار را جبران کند. این فرآیند تکراری باعث افزایش استهلاک پمپ می‌شود و عمر مفید آن را کاهش می‌دهد. ورود هوا به مدار به دلایلی مانند نشتی در لوله‌های مکش، خرابی اتصالات، تخلیه کامل منبع ذخیره یا عدم آب‌بندی مناسب اتصالات پمپ رخ می‌دهد. برای رفع این مشکل نیز ابتدا باید منبع ورود هوا به مدار شناسایی شود. بررسی تمامی اتصالات و لوله‌های ورودی، تست فشار و در صورت نیاز هواگیری سیستم می‌تواند به برطرف کردن این مشکل کمک کند. در برخی موارد نصب یک سیستم حذف هوا در مسیر لوله‌کشی نیز می‌تواند راه‌حل مناسبی باشد.
7. عدم استفاده از شیر یک طرفه یا خرابی آن
شیر یک طرفه یکی از قطعات مهم در سیستم پمپاژ آب است که از برگشت آب جلوگیری می‌کند. اگر این قطعه نصب نشده باشد یا دچار خرابی شود، آب پس از خاموش شدن پمپ دوباره به سمت عقب برمی‌گردد. این مسئله باعث کاهش فشار و روشن شدن مجدد پمپ می‌شود و در نتیجه علت روشن و خاموش شدن اتوماتیک پمپ آب خواهد بود. خرابی شیر یک طرفه معمولا به دلیل رسوب گرفتن، فرسودگی یا شکستگی فنر داخلی آن رخ می‌دهد. برای بررسی وضعیت این قطعه می‌توان شیر را از مسیر خارج کرد و عملکرد پمپ را بدون آن تست کرد. در صورتی که مشکل حل شود، تعویض شیر یک طرفه ضروری است. همچنین استفاده از شیرهای یک طرفه باکیفیت در هنگام خرید و نصب پمپ آب می‌تواند از بروز این مشکل جلوگیری کند.
8. خراب شدن پمپ و یا فرسودگی قطعات آن
پمپ‌های آب پس از مدتی کار کردن دچار فرسودگی می‌شوند و قطعات داخلی آن‌ها ممکن است دچار آسیب شود. خرابی در پروانه، یاتاقان‌ها، بلبرینگ‌ها یا سایر بخش‌های مکانیکی می‌تواند منجر به عملکرد نامنظم و علت روشن و خاموش شدن اتوماتیک پمپ آب باشد. برای تشخیص این مشکل ابتدا باید صدای غیرعادی پمپ، لرزش بیش از حد و کاهش بازدهی آن بررسی شود. در صورت وجود چنین نشانه‌هایی پمپ باید توسط یک تعمیرکار متخصص باز شده و قطعات آسیب‌دیده تعویض شوند. در مواردی که تعمیر پمپ مقرون به صرفه نیست، تعویض و خرید پمپ آب جدید گزینه بهتری خواهد بود. انتخاب یک پمپ آب خانگی باکیفیت و بررسی دوره‌ای قطعات داخلی آن می‌تواند از خرابی زودهنگام جلوگیری کند.
پمپ فرسوده و خراب نمی‌تواند به خوبی کار کند و ممکن است برای کار کردن، لازم داشته باشد که چندین بار خاموش و روشن شود.
9. وجود سوراخ و نشتی در مخزن
یکی دیگر از عوامل موثری که به عنوان علت روشن و خاموش شدن اتوماتیک پمپ آب شناخته می‌شود، نشتی در مخزن تحت فشار یا مخزن ذخیره آب است. این نشتی باعث افت فشار سیستم شده و پمپ مجبور می‌شود به طور مداوم برای جبران افت فشار روشن شود. وجود سوراخ یا ترک در مخزن معمولا به دلیل پوسیدگی، زنگ‌زدگی یا ضربه های فیزیکی ایجاد می‌شود. برای بررسی این موضوع باید تمام بخش‌های مخزن از جمله اتصالات آن بررسی شوند. در صورتی که نشتی قابل مشاهده باشد درزگیری مخزن ضروری خواهد بود. اگر مخزن دچار مشکل جدی شده باشد استفاده از یک مخزن جدید می‌تواند راه‌حل موثری باشد.
10. خشک کار کردن پمپ
خشک کار کردن پمپ یکی از خطرناک‌ترین عواملی است که می‌تواند باعث خرابی شدید و روشن و خاموش شدن اتوماتیک آن شود. اگر پمپ بدون آب کار کند گرمای زیادی تولید کرده و قطعات داخلی آن آسیب می‌بینند. این مشکل به دلیل عدم وجود آب در منبع، انسداد ورودی یا خرابی شیرهای ورودی ایجاد می‌شود. یکی از روش‌های جلوگیری از این مشکل نصب سنسور سطح آب در مخزن ذخیره و تنظیم صحیح ست کنترل است. در صورتی که پمپ خشک کار کرده باشد بررسی وضعیت پروانه، واشرها و سایر قطعات داخلی ضروری است. در برخی موارد قیمت پمپ خانگی جدید ممکن است کمتر از هزینه تعمیر پمپ قدیمی باشد؛ بدیهی است که در چنین مواردی تعویض پمپ گزینه بهتری خواهد بود.
تاثیر روشن و خاموش شدن مکرر پمپ بر عملکرد آن
روشن و خاموش شدن مداوم پمپ باعث افزایش استهلاک و کاهش عمر مفید آن می‌شود. این مشکل می‌تواند منجر به آسیب دیدن موتور، افزایش مصرف برق و کاهش کارایی سیستم آبرسانی شود. در پمپ‌های خانگی این مسئله می‌تواند باعث نوسان فشار آب و کاهش کیفیت عملکرد شود. یکی از راه‌های جلوگیری از این مشکل استفاده از یک بوستر پمپ یا مخزن تحت فشار با ظرفیت مناسب است. همچنین تنظیم صحیح پرشر سوئیچ و اطمینان از سلامت لوله‌کشی و شیرآلات نیز می‌تواند از بروز این مشکل جلوگیری کند. انتخاب پمپ مناسب هنگام خرید و نگهداری منظم آن تاثیر زیادی در افزایش عمر مفید پمپ خواهد داشت.
روشن و خاموش شدن مکرر پمپ باعث آسیب به موتور آن شده و در نهایت منجر به کاهش عمر مفید پمپ خواهد شد.
جمع بندی
علت روشن و خاموش شدن اتوماتیک پمپ آب می‌تواند ناشی از عوامل متعددی باشد که همگی بر عملکرد کلی سیستم تاثیرگذار هستند. ورود هوا به مدار، خرابی شیر یک طرفه، فرسودگی قطعات پمپ، نشتی در مخزن و خشک کار کردن پمپ از جمله مشکلات رایجی هستند که باعث عملکرد نامنظم پمپ می‌شوند. بررسی دقیق لوله‌کشی، تعمیر قطعات آسیب‌دیده و انتخاب پمپ آب خانگی مناسب از جمله اقداماتی هستند که می‌توانند این مشکل را برطرف کنند. در صورت مشاهده خاموش و روشن شدن مکرر پمپ بررسی سریع و رفع علت آن می‌تواند از هزینه‌های بالای تعمیرات و کاهش عمر پمپ جلوگیری کند.
گروه صنعتی تلمبه موتور غرب – وست پمپ
سوالات متداول
چرا پمپ آب به طور مداوم روشن و خاموش می‌شود؟
این مشکل می‌تواند به دلایلی مانند نشتی در لوله‌ها، خرابی پرشر سوئیچ یا فرسودگی قطعات داخلی پمپ رخ دهد. بررسی دقیق سیستم و تعمیر قطعات معیوب می‌تواند این مشکل را برطرف کند.
چگونه می‌توان از خشک کار کردن پمپ جلوگیری کرد؟
برای جلوگیری از این مشکل باید سطح آب منبع ذخیره را بررسی کرده و در صورت نیاز از سنسور سطح آب یا ست کنترل باکیفیت استفاده کرد. همچنین باز بودن ورودی پمپ و عدم انسداد آن اهمیت زیادی دارد.
نشتی در لوله‌ها چگونه باعث روشن و خاموش شدن پمپ می‌شود؟
نشتی در لوله‌ها باعث کاهش فشار سیستم شده و پمپ را مجبور می‌کند به طور مداوم برای جبران این افت فشار روشن شود. رفع نشتی می‌تواند عملکرد پمپ را به حالت عادی بازگرداند.
آیا خرابی شیر یک طرفه می‌تواند باعث عملکرد نامنظم پمپ شود؟
بله. اگر شیر یک طرفه خراب باشد یا به درستی نصب نشده باشد، آب به عقب برمی‌گردد و فشار کاهش می‌یابد. در این شرایط، پمپ بیش از حد روشن و خاموش خواهد شد.
آیا تعویض پمپ می‌تواند مشکل روشن و خاموش شدن مکرر را برطرف کند؟
در صورتی که پمپ دچار فرسودگی شدید شده باشد و مشکلات مربوط به مخزن و لوله‌کشی‌ها برطرف شده باشند، تعویض آن می‌تواند عملکرد سیستم را بهبود ببخشد. خرید پمپ آب باکیفیت و مناسب برای نیاز ساختمان می‌تواند از بروز این مشکل در آینده جلوگیری کند.
