یکی از لوازمی که امروزه در بسیاری از صنایع مورداستفاده قرار می‌گیرد، پمپ است. پمپ‌ها مدل‌های گوناگونی دارند و هر مدل نیز برای انتقال و پمپاژ سیالات خاصی مناسب است. یکی از پرکاربردترین پمپ‌ها که در صنایع متعددی مورد استفاده قرار می‌گیرد، پمپ دیافراگمی است. پمپ دیافراگمی یکی از انواع پمپ‌های جابه‌جایی مثبت است که برای انتقال سیالات مختلف استفاده می‌شود. سیالات خاصی که این پمپ جابه‌جا می‌کند باعث شده تا بسیاری از افراد این سوال برایشان به وجود آید که اجزای پمپ دیافراگمی چیست و نحوه کار آن دقیقا به چه شکل است. در ادامه به بررسی پاسخ این سوالات می‌پردازیم تا با اطلاع کامل از این پمپ، بتوانید به بهترین شکل از آن استفاده نمایید.
اگر به دنبال راه‌حلی برای تقویت فشار آب در منزل یا کسب و کار خود هستید، خرید پمپ آب یکی از گزینه‌های مناسب خواهد بود. این پمپ‌ها برای تامین فشار کافی در سیستم‌های آبرسانی و کشاورزی بسیار کارآمد هستند و با انتخاب مدل مناسب می‌توانید عملکرد بهتری از سیستم‌های آبی خود دریافت کنید.
پمپ دیافراگمی چیست؟
پیش از بررسی اجزای پمپ دیافراگمی، باید بدانید که این پمپ دقیقا چیست. پمپ دیافراگمی نوعی پمپ جابه‌جایی مثبت است که برای انتقال مایعات با ویسکوزیته‌های مختلف به کار می‌رود. این پمپ همچنین قادر است که مواد شیمیایی خوردنده و ذرات جامد معلق را هم جابه‌جا کند. انواع پمپ دیافراگمی به دلیل ساختار ساده و کارکرد موثری که دارند، در صنایع مختلفی استفاده می‌شوند. توانایی پمپاژ سیالات خورنده و لزج باعث شده تا پمپ دیافراگمی برای صنایع شیمیایی، غذایی، صنایع دارویی، نفت و گاز و حتی آب و فاضلاب بسیار مهم باشد.
نحوه کار پمپ دیافراگمی
یکی از نکاتی که در بررسی اجزای پمپ دیافراگمی باید بدانید این است که این پمپ از یک دیافراگم برای ایجاد حرکت سیال استفاده می‌کند. روند کار پمپ دیافراگمی به این صورت است که با حرکت دیافراگم به جلو و عقب، حجم داخلی پمپ تغییر کرده و موجب ایجاد فشار و مکش می‌شود. در واقع عملکرد اصلی این پمپ‌ها بر اساس حرکت رفت و برگشتی دیافراگم است که با ایجاد اختلاف فشار، مایع را از یک سمت به سمت دیگر منتقل یا به اصطلاح پمپاژ می‌کند. این دیافراگم از موادی ساخته می‌شود که مقاومت کافی در برابر برابر سیالات رایج در صنایع گوناگون را دارد. به همین جهت این پمپ کاربردهای وسیعی پیدا کرده است.
بررسی مهمترین اجزای پمپ دیافراگمی
پمپ دیافراگمی از چندین قطعه اصلی تشکیل شده است که هر یک نقش مهمی در عملکرد کلی پمپ دارند. اجزای اصلی این پمپ به شرح زیر است:
1. بدنه یا محفظه پمپ
بدنه پمپ که ساده‌ترین بخش آن به نظر می‌رسد، وظیفه محافظت از اجزای داخلی و ایجاد فضای لازم برای عمل پمپاژ را بر عهده دارد. در واقع محفظه پمپ جایی است که عملیات مکش و تخلیه مایع صورت می‌گیرد. این بدنه معمولا از متریالی مقاوم در برابر خوردگی ساخته می‌شود تا در برابر شرایط محیطی و سیالات مختلف مقاومت کند. طراحی بدنه پمپ به گونه‌ای است که می‌تواند فشارهای بالایی را تحمل کند و احتمال نشت سیالات را به حداقل برساند. در نهایت باید این نکته را بدانید که بدنه این نوع پمپ را می‌توان به دو قسمت محفظه بیرونی و محفظه داخلی (مرکزی) تقسیم کرد.
بدنه پمپ دیافراگمی از اجزای مهم آن محسوب می‌شود که پمپاژ درون آن اتفاق می‌افتد.
2. دیافراگم
اصلی‌ترین اجزای پمپ دیافراگمی، همان دیافراگم است! دیافراگم وظیفه اصلی جابه‌جایی مایع را بر عهده دارد. این قطعه از مواد مقاوم در برابر مواد شیمیایی و سایش همچون تفلون و لاستیک ساخته می‌شود. حرکت دیافراگم به سمت بالا و پایین باعث ایجاد فشار و مکش در دو سمت آن می‌شود که این امر، سیال را به حرکت در می‌آورد. نکته مهمی که در خصوص این پمپ وجود دارد آن است که شامل دو دیافراگم می‌شود: دیافراگم اولیه که با سیال در تماس است و دیافراگم ثانویه که با هوا در تماس است.
به طور کلی دیافراگم‌ها دو وظیفه بسیار مهم دارند؛ اول آن که باید سیال را از هوا جدا کنند و سپس نیز باید به طور مستمر عمل پمپاژ را انجام دهند.
3. دریچه هوا
دریچه هوا از اساسی‌ترین اجزای پمپ دیافراگمی محسوب می‌شود. این دریچه، همانطور که از نامش هم مشخص است هوای فشرده را به سمت دیافراگم هدایت می‌کند. سپس نیز فشاری که دیافراگم ایجاد می‌کند باعث خروج مایع شده و در نهایت مکش توسط دیافراگم دوم رخ می‌دهد.
4. منیفولد
منیفولد مکش و تخلیه سیال قطعه‌ای است که به محفظه سیال وصل شده و مسیری برای حرکت و جریان آن ایجاد می‌کند. با حرکت دیافراگم، سیالات از منیفولد مکش وارد می‌شوند. سپس نیز از منیفولد تخلیه خارج خواهند شد. می‌توان اینطور گفت که منیفولد مکش و تخلیه به ترتیب درگاه ورودی و خروجی این نوع پمپ هستند. لازم به ذکر است که منیفولدها اغلب شامل محفظه توپ می‌شوند که از بازگشت سیال به نقطه ابتدایی جلوگیری خواهد کرد.
5. توپ یا بال (ball)
یکی از اجزای پمپ دیافراگمی که در کنار ساختار ساده، عملکرد مهمی دارد، توپی است. توپی دیافراگم یا همان توپک است که اجازه ورود سیال را صادر می‌کند. پس از آن توپک‌های دیگری دریچه‌ها را می‌بندند. در مرحله بعدی، زمانی که سیال فشرده شد، به توپ‌هایی که در قسمت منیفولد مکش قرار دارند فشار وارد کرده و باعث می‌شود که توپ‌های سمت تخلیه جابه‌جا شوند. در نهایت سیال امکان خروج خواهد یافت.
توپک یا توپی دیافراگمی ورودی و خروجی را به طور کامل کنترل کرده و از این طریق جریان سیال را نیز کنترل می‌کند.
توپک به نوعی نقش شیر دیافراگمی را برعهده داشته و بر جریان سیال کنترل دارد. تمام توپ‌های ورودی و خروجی به صورت خودکار باز و بسته می‌شوند تا جریان مایع را در جهت صحیح هدایت کنند و از بازگشت آن جلوگیری نمایند. همچنین معمولا این توپی‌ها آب‌بندی بسیار قدرتمندی دارند تا از هر گونه نشتی جلوگیری کنند. بدین ترتیب در صنایع حساسی مانند صنایع دارویی و یا حتی فاضلاب، می‌توان با خاطری آسوده از این نوع پمپ استفاده کرد.
6. سیت یا صندلی (نشیمنگاه)
صندلی جایی است که دیافراگم بر روی آن قرار می‌گیرد. این قطعه باید به گونه‌ای طراحی شود که فشار و نیرو را به طور یکپارچه توزیع کند و از نشت سیال جلوگیری کند. لازم به ذکر است که توپی دیافراگم بین دیافراگم و سیت قرار می‌گیرد.
7. محفظه هوا
یکی از اجزای پمپ دیافراگمی که نام آن به وفور شنیده می‌شود، محفظه داخلی است. محفظه داخلی در واقع همان محفظه هواست که با منیفولدهای ورودی و خروجی هوا در ارتباط است.
8. شفت
شفتی که در پمپ دیافراگمی وجود دارد نوعی میله محرک است. این قطعه وظیفه اتصال صفحات داخلی و خارجی دیافراگم را بر عهده دارد. زمانی که صفحات دیافراگم به خوبی به این قطعه متصل شوند، به شما امکان پمپاژ بدون نشتی را خواهند داد.
9. محفظه سیال
محفظه سیال در واقع همان محفظه بیرونی است. این محفظه در واقع فضایی خالی را در اختیار پمپ قرار می‌دهد. سپس زمانی که حرکات رفت و برگشتی دیافراگم شروع شد، سیالات به درون آن کشیده می‌شوند. در نهایت عملیات پمپاژ توسط این محفظه انجام خواهد شد.
10. بشقاب‌های نگهدارنده دیافراگم
بشقاب‌های نگهدارنده دیافراگم شامل دو بشقاب داخلی و دو بشقاب خارجی می‌شود. این بشقاب‌ها از دو جهت دیافراگم را در جای خود نگه داشته و آن را از هر نوع فشاری حفظ می‌کنند.
گروه صنعتی تلمبه موتور غرب، ارائه دهنده کلیه تجهیزات و خدمات آبرسانی
برای دریافت مشاوره رایگان تماس بگیرید.
کاربردهای پمپ دیافراگمی
پس از شناخت اجزای پمپ دیافراگمی و نحوه کار آن، شاید این سوال ایجاد شود که این نوع پمپ، چه کاربردهایی دارد. پیش از معرفی کاربردهای این پمپ باید یادآور شد که پمپ دیافراگمی از پمپ‌های قدرتمند در صنایع مختلف محسوب می‌شود و بدون استفاده از آن نمی‌توان بسیاری از سیالات را جابه‌جا و پمپاژ کرد. از مهمترین کاربردهای این پمپ می‌توان به مواردی همچون صنایع شیمیایی و برای انتقال مواد شیمیایی و خورنده، صنایع غذایی و برای پمپاژ مایعات غلیظ و خوراکی، آب و فاضلاب برای انتقال فاضلاب و مواد زائد و صنعت نفت و گاز برای پمپاژ مواد نفتی و گاز طبیعی اشاره کرد.
برای پمپ‌های دیافراگمی، علاوه بر کاربردهای گسترده در صنایع مختلف، انتخاب پمپ مناسب با توجه به نیاز خاص هر صنعت اهمیت بسیاری دارد. در این راستا، یکی از عواملی که در تصمیم‌گیری برای خرید پمپ تأثیرگذار است، قیمت پمپ خانگی است. اگر شما نیز به دنبال پمپ خانگی مناسب برای پروژه‌های خود هستید، توجه به کیفیت و قیمت این دستگاه‌ها می‌تواند به شما کمک کند تا بهترین انتخاب را داشته باشید. برای استفاده بهینه از پمپ دیافراگمی در صنایع مختلف، توجه به جزئیات فنی و شرایط خاص پمپاژ بسیار مهم است.
پمپ دیافراگمی به دلیل قدرت و ساختار خاصی که دارد، برای بسیاری از صنایع مهم است.
بررسی ویژگی‌های پمپ دیافراگمی
دلیل اصلی کاربردی بودن پمپ دیافراگمی، ویژگی‌های خاص آن است. همانطور که در بررسی اجزای پمپ دیافراگمی متوجه شدیم، این پمپ از دیافراگم‌های مقاومی استفاده می‌کند که باعث می‌شود امکان پمپاژ انواع سیالات خورنده با ویسکوزیته‌های گوناگون را داشته باشد. حتی زمانی که ویسکوزیته سیالات بسیار بالاست نیز می‌توان از این پمپ استفاده کرد. یکی از کاربردهای مهم این پمپ‌ها در سیستم‌های آبرسانی و تأمین فشار، استفاده از بوستر پمپ است که می‌تواند جریان سیالات را در فشارهای مختلف افزایش دهد. این پمپ‌ها در مواقعی که نیاز به فشار زیاد برای پمپاژ مایعات دارید، به‌طور خاص مفید خواهند بود.
ویژگی مثبت دیگری که در این پمپ وجود دارد، عملکرد بی‌صدای آن است. یکی از اجزای پمپ دیافراگمی، صدا خفه‌کن است. این قطعه باعث می‌شود که پمپ دیافراگمی نسبت به سایر انواع پمپ‌ها کم‌صداتر باشد. در نهایت باید یادآور شد که این پمپ با وجود مزایای زیادی که دارد، یک عیب مهم هم دارد و آن هزینه‌های بالای تعمیر و نگهداری است. تعدد و پیچیدگی اجزای پمپ دیافراگمی باعث شده تا هزینه‌های آن نسبتا بالا باشد. برای جلوگیری از خرابی‌های ناگهانی و افزایش عمر مفید پمپ، نگهداری و تعمیرات منظم ضروری است. با بررسی‌های دوره‌ای می‌توانید از آسیب‌های جدی به پمپ و هزینه‌های گزاف جلوگیری کنید.
سخن پایانی
پمپ دیافراگمی با ساختار خاص و اجزای متنوع خود، وسیله‌ای بسیار مهم برای انتقال انواع سیالات در صنایع مختلف محسوب می‌شود. با شناخت دقیق اجزای پمپ دیافراگمی و عملکرد آن، می‌توان به بهبود روند پمپاژ کمک کرد. یکی از اجزای حیاتی در این سیستم‌ها، الکتروموتور است که نقش مهمی در تأمین انرژی برای پمپاژ سیالات ایفا می‌کند. این موتور بر اساس توان و نیاز سیستم می‌تواند انتخاب شود و باعث بهینه‌سازی عملکرد پمپ دیافراگمی می‌شود.
همچنین با شناخت این قطعات و بررسی مستمر پمپ می‌توانید خرابی‌ها را به خوبی پیدا کرده و آن‌ها را با کمترین هزینه حل کنید. پمپ دیافراگمی به دلیل قطعات متعددی که دارد و همچنین ساختار پیچیده، هزینه تعمیر نسبتا بالایی دارد. به همین جهت توصیه می‌شود که سرویس‌های دوره‌ای را جدی بگیرید تا بتوانید برای مدت‌های طولانی بدون هیچ مشکلی از این پمپ قدرتمند استفاده کنید.
سوالات متداول
پمپ دیافراگمی چیست؟
نوعی پمپ جابه‌جایی مثبت که به کمک دیافراگم‌های قدرتمندی کار می‌کند و برای انتقال مایعات با ویسکوزیته‌های مختلف بسیار مناسب است.
پمپ دیافراگمی به چه شکل کار می‌کند؟
این پمپ با حرکت رفت و برگشتی دیافراگم و ایجاد اختلاف فشار، مایعات را پمپاژ می‌کند.
اصلی‌ترین قطعه پمپ دیافراگمی چیست؟
مهمترین بخش پمپ دیافراگمی همانطور که از نامش هم مشخص است، دیافراگم می‌باشد.
اجزای پمپ دیافراگمی چیست؟
دیافراگم و بشقاب‌های نگهدارنده آن، محفظه هوا و دریچه هوا، محفظه سیال، شفت، منیفولد، سیت و توپ.
